Overlastgevers of zwart schaap van de stad? Ontdek in deze rubriek de feiten en fabels achter vermeende overlastgevers. Ditmaal gaan we in op slakken en andere onwelkome gasten in de tuin. En vooral ook over wat je dan wel en niet moet doen.
Slakken, mieren of luizen – overlastgevers of ..?
De lente is losgebarsten! Overal verschijnt nieuw fris groen. Ook de rest van de natuur komt weer tot leven: er kruipt en vliegt weer van alles lustig rond. Heerlijk! Hoewel, veel plantenbezitters worden niet blij van bepaalde dieren, zoals bijvoorbeeld slakken, mieren of luizen. Vaak wordt al snel naar allerlei middeltjes gegrepen om van ze af te komen. Maar wil je deze beestjes eigenlijk wel kwijt? Zijn het echte overlastgevers of valt dat bij nader inzien toch mee? Lees hier meer over deze ongenode gasten.
Het juiste perspectief over onwelkome tuinbezoekers
GroeneBuurten zet feiten en fabels rondom deze onwelkome tuinbezoekers graag in perspectief:
- Wat eten deze onwelkome gasten? Veel mensen hebben een hekel aan slakken, mieren en luizen. We vrezen dat ze onze spullen komen opvreten. Maar is dat echt het geval? Van slakken bijvoorbeeld wordt gezegd dat ze planten oppeuzelen. Een groot deel van de slakkensoorten lust echter helemaal geen groene planten. Huisjesslakken blieven liever micro-organismen, schimmels en dood organisch materiaal. Het zijn vooral naaktslakken die wel een sappig vers blaadje lusten, maar ook zij eten net zo graag dode plantenresten. Een ander voorbeeld is de mier. Die eet graag koolhydraten, maar dan wel het liefst honingdauw, de suikerafscheiding die luizen produceren. Die suiker- of jampot van jou is eigenlijk tweede keus, als er geen ander honingdauw voorhanden is. Hun larven voeden ze trouwens met eiwitten van dode (en levende) spinnen, duizendpoten, pissebedden of wormen. En hoewel luizen een hele plant kunnen koloniseren, doorstaan sterke planten zo’n aanval meestal zonder problemen.
- Hebben onwelkome tuinbezoekers ook voordelen? Jazeker! Het is een feit dat zij verdraaid nuttig zijn! Ten eerste zijn (naakt)slakken en mieren geweldige opruimers. Ze zetten dood materiaal om in belangrijke voedingsstoffen voor planten. Zo vormen ze, net als regenwormen, onderdeel van de kringloop. Daarnaast helpen ze met hun ondergronds gegraaf bij het verbeteren van de bodemstructuur. Hierdoor wordt de bodem luchtiger en kan water beter infiltreren. Ze mengen bovendien verschillende bodemlagen en brengen organisch materiaal dieper de bodem in. Nog een voordeel -minder leuk voor henzelf, maar wel essentieel voor de biodiversiteit- ze vormen een belangrijke voedselbron voor vogels, zoogdieren, reptielen en insecten.
- De balans is simpelweg zoek. Misschien denk je nu: “Fijn dat die lastposten ook nut hebben, maar de balans in mijn tuin is zoek; er zitten er gewoon te veel!” Dan heb je helemaal gelijk, het is een feit dat het evenwicht inderdaad zoek is. Er zijn te weinig natuurlijke vijanden voor jouw overlastgevers én er is een overdaad aan overheerlijk sappig spul in je tuin. Het is eigenlijk net alsof jij ze uitnodigt met een heerlijk risicovrije buffet. Die balans kun je ook herstellen, zodat je weinig tot geen overlast meer ervaart van die ook nuttige diertjes. Hoe je zorgt voor dat evenwicht, daarover hieronder meer.
- Met bestrijden maak je juist ruim baan voor meer plaagdieren! Het is trouwens een fabel dat de overlastgevers uit te roeien zijn. Ze zitten gewoon overal om ons heen en bereiken al vliegend of kruipend snel weer jouw tuin of balkon als daar aantrekkelijk voedsel voor hen te vinden is. Dat maakt bestrijden ook nutteloos, en zelfs contraproductief. Als jij de onwelkome gasten met chemische middeltjes bestrijdt, bestrijdt je tegelijkertijd ook hun natuurlijke vijanden. Die gaan namelijk net zo goed dood door het gif, of anders trekken ze weg naar een plek waar nog wel wat te eten is, ver van jouw tuin of balkon. Als er zich dan later in het seizoen een nieuwe lading overlastgevers jouw tuin bereikt, zijn ook de natuurlijke vijanden weg. Daardoor groeit een klein aantal nieuwe overlastgevers al snel uit tot een grote plaag. Je gooit dus bij bestrijding het kind met het badwater weg. Het is veel effectiever om dat evenwicht te zoeken.
Hoe zorg je voor evenwicht tussen overlastgevers en natuurlijke vijanden?
Eigenlijk is de vuistregel dat je meegaat met de natuur in plaats van er tegenin. Zorg voor een gevarieerde tuin waarin natuurlijke vijanden zich thuis voelen. Plant hoge (besdragende) struiken en inheemse planten zodat je vogels en insecten naar je tuin lokt. Met een vijvertje bied je ruimte aan amfibieën, en een rommelhoekje met dood blad en plantenresten trekt weer roofinsecten aan. Al die beesten samen houden de boel in evenwicht. Besef bijvoorbeeld dat een huisjesslak weer naaktslakken eet en mieren helpen om andere plagen in toom te houden. In een natuurlijke omgeving is ook voldoende ander voedsel te vinden en zijn jouw mooie nieuwe planten of heerlijke gedekte tuintafel niet zo snel het doelwit van de overlastgevers.
Meegaan met de natuur geldt ook zeker voor overlast door luizen. Sterke planten doorstaan een aanval van luizen namelijk meestal zonder problemen. Een sterke plant krijg je door te kiezen voor biologische koudegrond planten in plaats van doorgekweekte slapjanussen uit de kas. Als je daarnaast zorgt voor een gezonde bodem met veel bodemleven krijgt die luis jouw plant echt niet klein.
Er zijn genoeg concrete tips om de overlastgevers zonder gif aan te pakken. Zo houden de meeste slakken niet zo van sterk ruikende kruiden, zodat je deze bijvoorbeeld kunt aanplanten rondom hosta’s om ze wat bescherming te bieden. Mieren kun je weglokken van je tuintafel of aanrecht. En een mooie oplossing voor verzakkende tuintegels door mierennesten: haal de tuintegels gewoon weg 😉 Voor nog meer praktische tips lees je dit heel beknopte overzicht, of het uitgebreidere artikel van de Vogelbescherming.
Nog even om je bewondering te wekken voor al het moois in de natuur. Kijk eens naar deze prachtige foto van Luc Hoogenstein: wist je dat luizen levendbarend zijn?
Wordt vervolgd
Misschien vraag je je af waarom er in dit artikel niets over wespen staat. Dat is omdat wespen pas tegen het eind van de zomer opdringerig worden. Tegen die tijd komt er een speciale Overlastgevers of Zwart Schaap alleen over de wesp. Houd onze nieuwsbrief van juni/juli dus in de gaten als je niet zo dol bent op wespen.