7 redenen waarom elke tegel minder telt

Het was een poosje gangbaar om tuinen zoveel als mogelijk te betegelen. Gelukkig komen veel mensen tot inkeer en halen de tegels weer weg. Want er zijn genoeg redenen waarom je die tegels beter kunt vervangen voor groen.

De belangrijkste zeven voordelen van een groene tuin zijn:

1. Het voorkomt wateroverlast in je buurt

De stad verdicht en versteent. Dat betekent dat er steeds minder ruimte is voor regenwater om in de bodem te zakken. Een groene tuin neemt wel regenwater op en voert het vertraagd af. Zo voorkom je overbelasting van de riolering tijdens hevige regenbuien.

2. Het voorkomt hittestress

Steen en beton absorberen de warmte van de zon en houden dit lang vast. Daardoor loopt in hete zomers de temperatuur in de stad veel hoger op dan in landelijk gebied. Gemiddeld is het verschil vier °C, maar in compleet versteende straten is dat nog vele malen hoger. Dit wordt het hitte-eiland-effect genoemd. Een groene tuin daarentegen weerkaatst het zonlicht. Bovendien zorgt de verdamping door planten voor verkoeling.

3. Het zorgt voor een stabiele grondwaterstand (goed voor de fundering van je huis!)

In een groene tuin kan regenwater infiltreren in de bodem in plaats van weg te lopen via het riool. Daardoor blijft de grondwaterstand stabiel en op peil. Dat is niet alleen belangrijk voor de bomen en struiken in je buurt, maar ook voor de fundering van huizen en gebouwen. De palen waarop Amsterdam gebouwd is, verrotten en verzwakken door de veranderende grondwaterstand.

4. Het is goed voor de luchtkwaliteit

Planten filteren fijnstof uit de lucht waardoor de verontreinigde stadslucht in je omgeving een beetje minder vies wordt.

5. Je helpt het herstel van de biodiversiteit

De vegetatie in jouw groene tuin biedt voedsel, schuil- en nestgelegenheid aan allerlei levende wezens. Vogels, vlinders, egels en insecten, maar ook allerlei nuttige bodemdiertjes en micro-organismen worden hiermee geholpen. Zo draag je bij aan het herstel van de biodiversiteit in ons land. Die verbetering van de natuurlijke balans komt ook jou ten goede.

6. Je creëert een gezondere omgeving

Uit veel onderzoeken blijkt dat mensen zich prettiger voelen en minder vaak ziek zijn in een groene omgeving. Men voelt zich minder gestresst. Ook herstellen patiënten sneller wanneer ze uitkijken op groen.

7. En als laatste: groene tuinen zijn zoveel mooier!

Een laatste voordeel: iedereen geniet van het uitzicht op een groene tuin, ook jouw buren. Niemand kijkt graag uit op een saai grijze tuin met slechts tegels of steen, terwijl een levende, groene en bloeiende tuin bijdraagt aan een mooie en aangename stad. Dat gun jij de anderen toch ook!

9 voorbeelden van tuinen vol tips

Als je je afvraagt hoe jouw tuin er uit zou kunnen zien zonder al die tegels, kijk dan ter inspiratie naar onderstaande voorbeeldtuinen. GroeneBuurten heeft ze laten ontwerpen door Bureau Binnentuinen en SkyGarden Care. Beide bureau’s zijn gespecialiseerd in klimaatbestendige tuinen vanuit hun ervaringen in andere stadsdelen van Amsterdam.

Er is voor elke situatie wel wat te vinden, zodat elke Amsterdammer inspiratie kan opdoen voor de eigen tuin. Zo is er rekening gehouden met verschillende smaken, want de één houdt van een strakke stijl terwijl de ander het juist heel natuurlijk wil. Om je een idee te geven wat er zoal mogelijk is op jouw beschikbare opppervlakte, zijn er verschillende formaten. Bovendien hebben sommige van de voorbeeldtuinen een zonnig ligging en zijn andere juist schaduwrijk. Ook zijn allerlei aanvullende klimaatbestendige maatregelen toegevoegd en suggesties voor plantmateriaal.

Heb je veel last van een natte tuin door een hoge waterstand, kijk dan eens bij het derde tuinontwerp Groot-Strak-Schaduw. Deze tuin in speciaal ontworpen om te kunnen genieten van een groene oase terwijl jij zelf droge voeten houdt.

3 tuinen in strakke stijl:

• Klein-Strak-Schaduw
• Medium-Strak-Schaduw
• Groot-Strak-Schaduw

3 tuinen in een stijl tussen beide extremen in:

• Klein-Gemiddeld-Schaduw
• Medium-Gemiddeld-Schaduw
• Groot-Gemiddeld-Zon

3 tuinen in natuurlijke stijl:

• Klein-Natuurlijk-Halfzon
• Medium-Natuurlijk-Zon
• Groot-Natuurlijk-Zon

Ontwerp jouw tuin in eigen stijl met de Digitale Tool Tuinontwerpen

Met de Digitale Tool kun je de voorbeeldtuinen of de plattegrond van jouw eigen tuin aanpassen naar jouw wensen. Plaats een struik hier of dan weer daar, verschuif het pad of verwissel de gele bloemen voor blauwe. Bevalt het goed, dan heb je jouw eigen tuinontwerp. Zo niet, dan schuif je gewoon nog even door totdat het wel bevalt. Je kunt zoveel ontwerpen maken als je wilt. Zo visualiseer je de ideeën in je hoofd op het scherm én papier. Reuze leuk om zo zelf je eigen tuin te ontwerpen!

In opdracht van GroeneBuurten ontwikkelden Bureau Binnentuinen en SkyGarden Care de digitale ontwerpset (die onder de creative commons cc-by-nc-sa beschikbaar gesteld wordt). Het bestaat uit drie templates waarop je heel gemakkelijk aan de slag kunt. In het menu vind je een ruime keus aan dingen om in je tuin te plaatsen. Kies uit verschillende soorten bomen, heesters, vaste planten of bodembedekkers. Selecteer welke halfverharding je wilt, en voeg de de leukste objecten toe om je tuin helemaal compleet te maken. Wat denk je bijvoorbeeld van een vijvertje of een moestuinbak?

De drie templates

De templates zijn gebaseerd op drie van de bestaande negen voorbeeldtuinen (zie het desbetreffende tabblad). Je kunt ze downloaden door te klikken op onderstaande links:

Template 2. medium grote tuin, strak design, schaduwrijk

Template 6. Grote tuin, gemiddeld design, zonnig

Template 7. Kleine tuin, natuurlijk design, halfzonnig

Let op: maak altijd eerst een kopie voor jezelf voordat je aan de slag gaat!

Hoe ga je aan de slag

Voordat je aan de slag gaat, nog enkele tips:

• Open het originele bestand via de link. Sla dan een kopie op voor jezelf, door het bestand een andere naam te geven. Want pas dan kun je het tuinontwerp zelf bewerken.
• Je kunt zoveel kopieën maken als je zelf wilt.
• Op pagina 1 staat de tuin, en op de volgende pagina’s alle planten en objecten die je in de tuin kunt plaatsen.
• Je selecteert een object door er op te klikken waarna het in een omlijning verschijnt. Vervolgens kun je het kopiëren en plakken op de plek waar jij wilt. Schuif het naar een mooiere plek, of maak het groter of kleiner. Er is veel mogelijk en als je een beetje oefent kun je de mooiste dingen creëeren.
• Mocht jouw tuinvorm afwijken van de drie templates, maak dan gewoon je eigen tuin op schaal.

PS: Mocht je leuke nieuwe objecten van internet halen om te gebruiken in je tuin, deel ze dan met ons! Want een stapelmuurtje of kruidenspiraal staat er nu nog niet in, maar zou wel een heel leuke toevoeging zijn.

De onderhoudsarme tuin

Als je wél een groene tuin wilt, maar weinig tot geen tijd wilt besteden aan het onderhoud, kies dan voor de onderhoudsarme tuin. Het mooie is: dan levert het zelfs minder werk op dan het telkens schoonmaken van groen-uitgeslagen en gladde tegels ;-) .

De 5 basisregels van een onderhoudsarme tuin zijn als volgt:

1. Investeer in een gezonde bodem. Begin daarom bij goede en natuurlijke aarde. Je kunt verkopers vinden op deze lijst, of rondvragen bij tuinparken of wormenhotels in de buurt. Gezonde aarde bestaat grotendeels uit humus, er zitten geen gifstoffen in en liefst ook geen veen. Daardoor is hij goed bestand tegen droge of juist te natte periodes. Ook plagen zoals schimmels op je planten krijgen zo minder kans. Deze natuurlijke aarde buffert vele malen beter dan de goedkopere -maar daardoor ook kwalitatief slechtere- aarde uit supermarkt, tuincentra en kluswinkels.
2. Kies de juiste planten. Dat zijn planten die aangepast zijn aan de omgeving. Voor een natte tuin kies je waterminnende soorten, voor een droge tuin neem je juist soorten die daar goed tegen kunnen. Houd er ook rekening mee of ze het grootste deel van de dag in de zon of in de schaduw staan. Als je de plantenkeuze baseert op de omstandigheden, zullen je planten het vanzelf beter doen. Handige plantenlijsten per type tuin vind je op HuisjeBoompjeBeter.nl (halverwege de pagina). Sommige planten maakt het niet uit of ze nu droog of juist nat staan. Deze planten doen het bijna overal goed: Siberische lis, kattenstaart, wederik, hartlelie, vrouwenmantel.
3. Gebruik goede planten uit de vollegrond. De meeste planten in supermarkt, tuincentra en kluswinkels zijn goedkoop, maar wel écht kasplantjes. Gekweekt met veel water en voeding in warme kassen zien ze er bij aankoop mooi uit. Het zijn echter wel heel slappe planten, die bij het minste of geringste het loodje leggen. Koop liever vaste planten van de vollegrond, of stekjes of plantmateriaal van andere tuinders; die zijn al gehard en overleven veel beter.
4. Bedek de bodem en bewerk deze daarna zo weinig mogelijk. Daar waar de bodem bedekt is met planten, houtsnippers of mulch, kan geen onkruid groeien. Plant dus bodembedekkers onder hogere vaste planten en struiken. Of breng elk voorjaar op de open plekken een flinke laag houtsnippers aan. Bewerk daarna de bodem zo weinig mogelijk. Hoe minder je de grond open breekt, hoe gezonder deze blijft (en dat is weer de basis voor gezonde planten, zoals je zag bij punt 1).
5. Ga met de natuur (en de seizoenen) mee in plaats van er tegenin. Sta de natuur toe om een beetje zijn gang te gaan. Bepaalde planten zullen het beter doen dan andere, omdat jouw tuin voor hen de juiste omstandigheden biedt. En een tuin ziet er in de herfst en winter nou eenmaal niet zo mooi groen en bloeiend uit, want dat is een rustperiode. Accepteer het. Laat ook die afgevallen bladeren en dood plantenmateriaal gewoon voor wat het is totdat de lente aanbreekt. Zo heb je zelf veel minder werk te doen, precies waar je naar op zoek was. En de mooiste bonus: je helpt hiermee de biodiversiteit vooruit!

Toolbox ‘Klimaatbestendige maatregelen’

Je bent van plan om je tuin meer klimaatbestendig te maken, en wilt graag weten hoe. Al deze praktische informatie vind je hieronder. Bekijk bijvoorbeeld de instructie over het verwijderen van de eerste tegel. Zie hoe je tegels kunt hergebruiken in je tuin, of hoe je hoogteverschillen kunt maken. Je kunt ook allerlei aanvullende maatregelen nemen waarmee je jouw tuin extra klimaatbestendig maakt, zoals het loskoppelen van de regenpijp of het aansluiten van een regenton. Met dank aan o.a. Amsterdam Rainproof, huisjeboompjebeter.nl en anderen.

Klimaatbestendige maatregelen ter aanvulling op Tegels eruit:

• Welke soort beplanting is geschikt voor klimaatbestendige tuin
• Hoogteverschillen in de tuin
• Onderhoudsarme tuinen in beeld
• Voordelen van een regenton
• Hoe kun de tegels hergebruiken?
• 4x creatief met steen voor de biodiversiteit
• Watervasthoudende plantenbakken
• Regenvat met veel buffercapaciteit voor een kleine tuin

Doe-het-zelf instructies en filmpjes:

• Hoe verwijder je die eerste tegel
• Rekenhulp om te weten hoeveel aarde je nodig hebt
• Hoe sluit je een regenton aan
• Hoe koppel je een regenpijp af
• Hoe bevestig je een overloop aan een regenton
• Hoe leg je een ondergrondse infiltratiekrat aan
• Hoe maak je een wadi in de tuin
• Doe het zelf: maak een inflitratie-emmer
• Tegels breken voor een stapelmuur of borderrand
• Een grindstrook aanleggen
• Regenwaterbuffer-vijver
• Watervasthoudende moestuinbak

Vrijwilligers gezocht voor het vergroenen van binnentuinen

Ook als je zelf geen tuin hebt, kun je je steentje bijdragen. Meld je dan aan om andermans tuinen te onttegelen en vergroenen, zodat de stad klimaatbestendiger en biodiverser wordt. We helpen bewoners die om fysieke redenen zelf dit werk niet kunnen doen.

Je werkt altijd met meerdere mensen op een plek, waaronder iemand met ervaring. Zo help je niet alleen de bewoner, maar leer je zelf ook van alles. Van hoe wip je tegels tot aan het hergebruiken van de tegels voor het aanleggen van borders of een stapelmuurtje. Vaak wordt ook geholpen met het aanbrengen van de nieuwe beplanting. Leuk en heel voldoeninggevend werk!

Aanmelden of meer weten?

Neem contact met ons op als je meer wilt weten, of meteen lekker aan de slag wilt, via info@groenebuurten.nl of 06-83 17 08 97.