Overlastgevers of zwart schaap van de stad? Ontdek de feiten en fabels achter vermeende overlastgevers in deze nieuwe rubriek. Deze tweede keer richten we de spotlights op Klimop, oftewel de Hedera Helix!

Klimop – overlastgever of zwart schaap?

Al wandelend door de stad zie je hem vaak, omhoog klimmend langs huizen, als bodembedekker in de parken en bij de RAI zelfs in nieuwe bloembakken. Je zou denken dat wij als stadsbewoners de klimop dus wel kunnen waarderen. Maar het tegendeel blijkt waar! Velen vinden het namelijk een reuzesaaie plant die eigenlijk geen plekje verdient. Ook zijn er mensen die welig groeiende klimop van de muur rukken omdat hun huis vochtproblemen heeft. Of ze zijn bang dat klimop die langs een stam omhoog groeit, de boom zal verstikken.

Maar kloppen die zorgen over de klimop wel? Heeft hij misschien meer last van een slechte naam en is dat eigenlijk onterecht?

Het juiste perspectief over klimop

GroeneBuurten zet feiten en fabels rondom klimop graag in het juiste perspectief:

• Zorgt klimop voor vocht in huis? Laatst was het weer zover: een bezorgde bewoner belde over buren die de klimop van de muur rukten omdat hun huis zo vochtig was. Ze vroeg zich af of dat echt zo was. Nou nee dus. Dat vocht komt hoogstwaarschijnlijk door slechte ventilatie, problemen in de kruipruimte of bij het dak. Vroeger werd juist geadviseerd om de muren te beschermen tegen vocht met klimop. En die wijsheid geldt nog steeds. Want de dichte laag van bladeren zorgt dat regen en vorst niet bij de muur komen, waardoor de muur bijna niet nat wordt én veel minder last heeft van verwering. Ook de isolerende werking van een klimop is het vermelden waard: ik heb het gecheckt bij twee kamers op dezelfde verdieping, waarbij bij één de muur wel bedekt is met klimop en de ander niet; het temperatuurverschil tussen beide kamers is in warme zomers vaak meer dan 5 graden.
• En die kleine worteltjes waarmee hij zich vasthecht? Zijn die dan niet slecht voor je muur? Feit: klimop kan kalk onttrekken uit de voegen van muren van oude gebouwen. Bij huizen die gebouwd werden na 1920 hoef je daar sowieso niet bang voor te zijn. Bovendien, uit nieuw onderzoek blijkt dat de positieve effecten van de bescherming die klimop biedt, zeker opwegen tegen eventuele verwering van de voegen. Pas alleen op als er scheuren in de muur zitten, dan kan de klimop naar binnen groeien. Je kunt sowieso voorkomen dat de klimop zich vasthecht aan je muur, door gaas te spannen op minimaal 7 centimeter van de muur.
• Wat betekent het voor een boom als er klimop in groeit? Simpel: gewoon helemaal niets. De klimop haalt zijn voeding uit de bodem. Daarbij concurreert hij weinig tot niet met de boom, want zijn wortelstelsel haalt de voedingsstoffen en water uit een andere grondlaag. Natuurlijk heeft hij ook een soort worteltjes aan zijn takken, maar die dienen alleen om zich aan oppervlaktes vast te klemmen. Klimop parasiteert dus niet op de boom. En die stervende bomen dan, omhult door klimop? Is dat dan niet een teken dat klimop dat veroorzaakt? Nee dus! Het ging gewoon al niet goed met zo’n boom, door ouderdom, of verdroging of wat dan ook. De klimop geeft dergelijke bomen juist meer ondersteuning waardoor ze langer overeind blijven staan. Zonder zouden waarschijnlijk al veel eerder takken afgebroken zijn.
• Vanwaar dan die zwarte-schapen-faam? Eigenlijk is dat best vreemd, want de lijst met voordelen van klimop is lang. Mogelijk zijn de negatieve verhalen de ronde gaan doen toen wij stadsbewoners orde en netheid steeds meer op prijs zijn gaan stellen. Zijn uiterlijk is eerder stoer en vurig, zeker naast de lieflijke begonia’s en afrikaantjes die toen populair werden. En zo’n snelle en weelderige groeier is inderdaad wel een beetje een uitdaging. Dus ja, het is een feit: je zult hem zeker regelmatig moeten snoeien, als je wilt voorkomen dat hij naast een muur ook de ramen bedekt, of in de tuin de borders overwoekert.
• Waarom juist wél klimop? De belangrijkste voordelen van de inheemse Hedera Helix op een rij. Ten eerste is de plant uitermate goed voor de biodiversiteit! Hij biedt voedsel, veiligheid en nestgelegenheid aan allerlei dieren. Hij bloeit laat in het najaar, wanneer veel andere planten al hun bloemen verloren hebben (heerlijk voedsel voor migrerende vlinders!). Hij heeft bessen tot laat in de winter, wanneer de meeste andere bessen al op zijn (allerlei vogels komen er van eten!). En door het hele jaar heen gebruiken dieren de wirwar van takken voor hun voortplanting en om te schuilen bij slecht weer of gevaar. Ten tweede is het een gemakkelijke en dankbare plant die op veel plaatsen goed groeit, ook in de schaduw. Bovendien blijft deze inheemse klimop het hele jaar door groen, in tegenstelling tot vele andere planten die in de winter hun bladeren laten vallen. Daarom geeft klimop de stad fleur in grauwe en donkere tijden!

Zelf ook klimop?

Hopelijk denk je er nu wel tweemaal over voordat je je minachtend uitlaat over klimop. Misschien maak je er zelfs wel wat ruimte voor, als je hem nog niet in de (gevel)tuin hebt staan. Daarom wat tips voor het onderhoud, als hij toch wat te weelderig groeit. Snoei hem dan eenmaal per jaar, in het vroege voorjaar, en eventueel knip je wat grote uitschieters weg aan het begin van de herfst. Zo voorkom je dat je de dieren (die de klimop in de winter juist zo hard nodig hebben) hun voedsel en schuilplaats ontneemt.

Check voor het snoeien altijd of er geen merel- of mussennesten inzitten, zodat je deze niet weg snoeit. Laat het stuk rondom nesten met rust. Deze beschermde vogels gebruiken hun nest jaarrond en het is verboden om ze te verwijderen.